Artykuły

Trochę wiedzy - Alkoholowy Zespół Abstynencyjny

Alkoholowy Zespół Abstynencyjny – AZA

Zespół abstynencyjny z odstawienia alkoholu to stan chorobowy, który pojawia się po przerwaniu ciągu alkoholowego i występuje przeciętnie 12-24 godziny po zaprzestaniu picia lub zmniejszeniu ilości wypijanego alkoholu. Patomechanizm nie jest dokładnie poznany, skrótowo rzecz ujmując – podczas picia alkoholu przede wszystkim układ nerwowy, ale także inne układy organizmu ulegają adaptacji (czyli dostosowaniu) do dużych dawek toksyny jaką jest alkohol we krwi. Gwałtowne obniżenie jej stężenia powoduje dysproporcję między wytworzonymi mechanizmami przystosowania organizmu a obecnością małego stężenia alkoholu. Objawami zespołu abstynencyjnego (NIE zatrucia alkoholem!) są: bezsenność, bóle głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe (objawiające się najczęściej nudnościami, wymiotami, biegunką, bólami nadbrzusza i w klatce piersiowej), niepokój, zmęczenie, nadpobudliwość, zlewne poty, szybkie tętno i podwyższone ciśnienie tętnicze krwi. Zdarzyć się mogą także halucynacje (mało nasilone i bardzo sporadyczne). We krwi są obecne zaburzenia elektrolitowe, zwykle w postaci niskiego stężenia potasu, fosforanów, wapnia, czasem – wbrew pozorom bardzo rzadko niskie stężenie glukozy (tzw. hipoglikemia). Po 24 -48 godzinach trwania nieleczonego zespołu abstynencyjnego mogą pojawić się napady padaczkowe. Większość AZA jest możliwych do wyleczenia w warunkach domowych, niemniej jednak zawsze wymagane jest badanie lekarskie celem oceny, czy pacjent nie wymaga hospitalizacji. Chorzy z AZA wymagają odtrucia alkoholowego – przede wszystkim podaży płynów i elektrolitów, czasem niezbędne jest podanie leków uspokajająco nasennych.

Kac – zespół drugiego dnia, niem. Katzenjammer - jest to ogólnie złe samopoczucie spowodowane przede wszystkim odwodnieniem organizmu i nagromadzeniem się we krwi aldehydu octowego. Zwykle nie wymaga leczenia, czasem, w przypadku nasilonych dolegliwości (wymioty, bóle głowy, bóle brzucha) chorego należy nawodnić i podać leki objawowe.

Inne powikłania związane z ciągami alkoholowymi:

Upojenie alkoholowe proste - przede wszystkim pojawiają się zmiany zachowania (agresywność, euforia, smutek, labilność emocjonalna) oraz zaburzenia koordynacji nerwowej: bełkotliwa mowa, brak koordynacji ruchowej. Objawy pojawiają się osobniczo: u osób bardzo wrażliwych od 0,3 promila, są także osoby, u których nie dochodzi do upojenie pomimo stężenia alkoholu 1,5-2 promila.

Majaczenie alkoholowe (delirium tremens, majaczenie drżenie) – Stan zagrożenia życia, wymaga natychmiastowego leczenia i hospitalizacji. Pojawia się w ciągu 2-3 dni od odstawienia alkoholu po kilkumiesięcznym – kilkuletnim ciągu intensywnego picia. Objawy obejmują wymienione przy alkoholowym zespole abstynencyjnym oraz zaburzenia świadomości i bardzo silnie wyrażony lęk i doznania psychotyczne (omamy i urojenia). Stosunkowo często zdarza się, iż delirium towarzyszą inne choroby np.: zapalenie płuc, niewydolność serca, cukrzyca, krwawienie z żylaków przełyku, marskość wątroby. Delirium cechuje się bardzo wysoka śmiertelnością: ponad 20% w przypadku chorób współistniejących, 5% u osób bez innych obciążeń.

Halucynoza alkoholowa ostra – Podobnie jak delirium występuje po przerwaniu kilkumiesięcznego – kilkuletniego ciągu picia. Objawami są halucynacje słuchowe. Pacjent ma także duży poziom lęku. Z tego powodu jest niebezpieczny dla siebie i otoczenia, ponieważ przykre doznania omamowe (halucynacje) mogą popchnąć go do samobójstwa lub do zaatakowania innych osób. Stan wymaga natychmiastowego leczenia i hospitalizacji. Halucynoza może przejść w postać przewlekłą.

Paranoja alkoholowa – rozwija się u osób w nieco mniej nasilonym stopniu uzależnionych od alkoholu. Przybiera formę charakterystyczną dla paranoi (czyli w logiczny sposób uporządkowanego systemu urojeń). Najczęściej chory mąż podejrzewa swoją żonę o zdradę i „znajduje” na to liczne „dowody”. Niektórzy nazywają tę formę paranoi zespołem Otella.

Zespół Korsakowa – Rozwija się niejednokrotnie początkowo jako zespół abstynencyjny lub delirium tremens. W toku choroby dołączają się luki pamięciowe i zaburzenia neurologiczne (zaburzenia chodu, oczopląs, czasem cechy otępienia). Chorzy niejednokrotnie konfabulują (wypełniając w ten sposób luki pamięciowe). Stan wymaga leczenia dużymi dawkami witaminy B1.

Ostre i przewlekłe zapalenie trzustki - Stany chorobowe bezpośrednio związane z alkoholem. Ostre zapalenie trzustki co najmniej w 50% jest spowodowane przewlekłym nadużywaniem alkoholu, przewlekłe zapalenie trzustki w 60-85%. Oba stany chorobowe mogą doprowadzić do trwałej niesprawności, wyniszczenia a nawet śmierci i są przyczyna wielu cierpień chorego.

Zapalenie błony śluzowej żołądka – Alkohol w stężeniu > 5% wywołuje podrażnienie śluzówki żołądka, co objawia się bólami nadbrzusza, wymiotami, nudnościami. W niektórych przypadkach może dojść do potencjalnie śmiertelnego powikłania, jakim jest krwawienie z przewodu pokarmowego. Krwawienie z żylaków przełyku – gwałtowny krwotok z poszerzonych żył w dolnej partii przełyku. Objawia się zwykle jako chlustające wymioty krwią. Choroba potencjalnie śmiertelna.

Marskość wątroby – jest to cały zespół objawów, których omówienie przekracza ramy niniejszego opracowania. Marskość wątroby jest wywoływana przez rozmaite czynniki toksyczne (głównie alkohol) a także wirusy zapalenia wątroby typu B i C, „choroby samoistne”. Objawia się przewlekłym osłabieniem, utrata apetytu, żółtaczką, zaburzeniami krzepnięcia, „pajączkami naczyniowymi”, powiększeniem piersi (tzw. ginekomastią) u mężczyzn, wodobrzuszem, obrzękami nóg. Podejrzenie marskości wątroby wymaga weryfikacji lekarskiej i wykonania badań dodatkowych.

________________________________________

Piśmiennictwo:

1.Psychiatria. Adam Bilikiewicz. Wyd. II. 2000 r.

2.Choroby Wewnętrzne. Andrzej Szczeklik. 2005 r.

3.Wikipedia. pl.wikipedia.org