Kiedy można mówić o zaburzonej osobowości?

Szczegóły

Utworzono: poniedziałek, 29, wrzesień 2014 19:02

Waldemar Olech

Witaj drogi Czytelniku!

     Cieszę się, że znowu trafiłeś na mojego bloga. Bardzo mnie to dopinguje do dalszej pracy i rozwoju w mojej dziedzinie wiedzy. Dzisiejszy wpis chciałbym poświęcić tytułowemu schorzeniu, czyli zaburzeniom osobowości. Z góry zaznaczam, że będzie to tekst bardziej o charakterze naukowym niż zwykle, ale nie jest to łatwa tematyka i chciałbym być w swoich opisach jak najbardziej precyzyjny.

     Dla poprawnego opisu tego schorzenia należałoby zacząć od określenia, czym tak właściwie jest osobowość. Według mojej wiedzy osobowość to wielowymiarowy konstrukt, czyli właściwość osoby, składająca się z wielu zmiennych, zależnych od zróżnicowanych czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Wyróżniamy tyle rodzajów osobowości ilu ludzi na ziemi i to właśnie osobowość sprawia, że człowiek jest unikalny. Wśród wielu różnych definicji jedna z bardziej popularnych, mówi o tym, że osobowość człowieka to zespół cech wzajemnie wpływających na siebie, które uwidaczniają się w zachowaniu. G. Allport szczególnie podkreślał znaczenie oddziaływania na siebie cech osobowości, ich konstelacja i relacje pomiędzy nimi istotnie wypływają swoistość osoby. Dobór cech osobniczych i wielkość ich natężenia sprawia, że ludzie z podobnymi cechami osobowości mogą funkcjonować zupełnie inaczej.

     To, jakie cechy mamy po części jest wrodzone, po części nabyte, dotyczą zarówno sfery biologicznej, psychicznej, a także społecznej. Nasza osobowość kształtowana jest przez wszystkie czynniki, z którymi spotykamy się w życiu, bardzo istotne jest podkreślenie, że jest ona również ewolucyjnie zdolna do adaptacji. Co oznacza, że to jacy jesteśmy, jest często tym, jacy musimy być by przetrwać.  Cechy osobowości są względnie stałe aczkolwiek nie znaczy to, że człowiek nie może się zmienić. Skuteczna praca nad sobą z pomocą psychoterapeuty jest możliwa, choć jest czasochłonna. Gdy mówimy o zmianie zaburzonej osobowości to należy zaznaczyć, że najczęściej mowa jest o zmianie nieadaptacyjnych zachowań. Psychoterapia osobowości może trwać kilka lat, a efekt nigdy nie jest pewny, natomiast zmiana zaburzonych zachowań może przynieść szybszą zmianę.

     Zaburzona osobowość kształtuje się najczęściej we wczesnym dzieciństwie i polega na stosowaniu nieadaptacyjnych wzorcach zachowań, dotyczących różnych sfer, zarówno emocjonalnej, poznawczej, jak i społecznej. Jest to struktura stała i głęboko zakorzeniona. Metaforycznie zaburzona osobowość to jakby wgrać oprogramowanie komputerowe z błędem, które nie tylko zakłóca pracę całego systemu ale również denerwuje użytkowników. W definicji zaburzonej osobowości niezwykle istotny jest fakt, że jest to zaburzenie, co oznacza, że jest to cały zespół różnych zachowań, cech i postaw, które powodują utrudnienia w funkcjonowaniu na wielu płaszczyznach życia, zarówno w domu, w pracy jak i w relacjach interpersonalnych. Osoba o zaburzonej osobowości bardzo często odczuwa cierpienie z powodu tego jak postrzega świat, oraz jak na niego reaguje.  Cierpią również osoby z jej otoczenia, dla których często jej zachowania odbiegają od normy. Ważnym punktem zaburzonej osobowości jest utrudnienie w tworzeniu stałych, zdrowych związków z innymi. Związki często są burzliwe, nietrwałe, a nierzadko i toksyczne.

     Do rozpoznania zaburzeń osobowości dochodzi stosunkowo rzadko, ponieważ diagnoza jest niezwykle trudna i wieloczynnikowa, stwierdzenie z całą pewnością zaburzonej osobowości wymaga długiego czasu obserwacji, który nie zawsze jest możliwy w warunkach klinicznych. W takcie diagnozowania zaburzeń osobowości istotne jest współwystępowanie innych chorób, takich jak zmiany neurologiczne, które zazwyczaj wykluczają występowanie zaburzeń w osobowości.

     Nie ma czystych typów osobowości, tak jak i nie ma czystych typów zaburzeń osobowości, co daje jednocześnie nadzieje na to, że często pomimo zakłóceń pracy systemu jakim jest osobowość, cały organizm potrafi funkcjonować dość dobrze, szczególnie z pomocą operatorów systemu (psychoterapeutów).

Bądźcie zdrowi!